hoi gerrit 69, over de eerste mechanisering van de samenleving is in 1948 bij de oxford university press uitgegeven : mechanization takes command ,geschreven door sigfried giedon.
het werk is in vele talen vertaald en toen ik bouwkunde studeerde was het het boek dat je gelezen moest hebben.
deze zwitserse denker die aan de m.i.t studeerde, had in 1941 reeds geschreven: space, time & architecture: the growth of a new tradition, (uitgegeven bij de harvard university press)
nu lees ik in de week-end editie van de nrc/ het handelsblad, katern economie een interview met andrew mcafee, één van de schrijvers over het
tweede tijdperk der gemechaniseerde samenleving.
de nrc/ het handelsblad heeft de laatste tijd met enig regelmaat geschreven over de tweede mechanisering van onze samenleving en omdat ik deze ook belangrijk vind in jouw discussie van "de robots komen" een afdruk:
"we krijgen een sciencefiction- economie"
Robots zullen zorgen voor een wereld van overvloed, denkt de Amerikaanse hoogleraar digitale economie. Maar hoe kunnen mensen voorkomen dat ze straks door de technologie van de arbeidsmarkt worden geknikkerd? Door vooral mens te blijven.
"Ik ben de simplistische versie van de discussie over robots helemaal zat. ‘Gaan ze al onze banen opeten?’ Dat is helemaal niet het punt!” Andrew McAfee is er klaar mee. De hoogleraar digitale economie van de Amerikaanse universiteit MIT vindt dat te vaak een karikatuur wordt gemaakt van het debat over robotisering – dat hij zelf aanzwengelde. McAfee schreef vorig jaar met Erik Brynjolfsson, ook hoogleraar digitale economie aan MIT, een van de invloedrijkste economische boeken van de laatste tijd: The Second Machine Age. „De grootste misvatting over ons boek is dat technologische verandering iets slechts is dat we moeten tegenhouden.”
Volgens McAfee en Brynjolfsson gaan ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie en robottechnologie sneller dan ooit. Computers en machines kunnen mensen daardoor steeds meer werk uit handen nemen, en dat heeft grote gevolgen voor de manier waarop de maatschappij functioneert. Ja, aan de ene kant zullen veel mensen ander werk moeten doen dan nu. Maar aan de andere kant gaat robotisering volgens de onderzoekers leiden tot een ongeëvenaarde groei in productiviteit. De welvaart zal sterk toenemen. De negatieve gevolgen zijn niet los te zien van de positieve, vinden ze. Al ligt de nadruk in de discussie over robotisering vaak alleen op de bedreiging voor banen.
„Het is wel heel bijzonder om te zien hoe breed ons boek is opgepikt”, zegt hij aan de telefoon vanuit Boston. Ook in Nederland staat het onderwerp hoog op de agenda. Het Centraal Planbureau en het Rathenau Instituut publiceerden de afgelopen maand rapporten over het effect van robots op de economie, dit najaar debatteert de Tweede Kamer erover.
'Wat is volgens u het belangrijkste gevolg van robotisering?
„We gaan naar een wereld van overvloed. Kijk naar de allerarmsten en hoe snel hun levensstandaard de laatste jaren is gestegen door technologische vooruitgang. Kijk naar de enorme verbeteringen in gezondheid, welvaart, levensverwachting. De productiviteitsexplosie van álles: van fabrieken tot landbouw. Over het geheel genomen is technologie zo goed geweest voor mensen. Schaarste aan voedsel en goederen is heel snel aan het verdwijnen.”
Maar technologie is niet de oplossing voor alle problemen.
„Nee, want tegelijkertijd ontstaan allerlei nieuwe uitdagingen. De belangrijkste is: hoe verdelen we alle rijkdom die robots genereren? De klassieke manier om welvaart te verdelen is via arbeid. En juist arbeid wordt voor een deel door robots overgenomen. Dat verandert niet morgen, maar wel op termijn.”
U schrijft dat de recente golf van digitalisering en automatisering anders is dan alle voorgaande technologische veranderingen, is dat wel zo?
„Al twee eeuwen wordt geroepen dat technologie werk overbodig maakt. En telkens hebben we dat niet zien gebeuren. Er kwamen altijd veel meer banen bij dan er verloren gingen: een wonderbaarlijk patroon.
„Dan is het nogal een claim om te zeggen dat het dit keer anders is. En we weten het simpelweg niet helemaal zeker omdat het gaat over de toekomst. Maar als je kijkt naar de stagnatie van lonen in ontwikkelde landen, die al ongeveer twintig jaar aan de gang is, dan zie je wel degelijk dat de situatie verandert. Na de crisis duurt het herstel van lonen en werkgelegenheid veel langer dan gehoopt. Automatisering is zeker één van de belangrijkste factoren; het is logisch dat lonen en banen onder druk komen als computers tegen lagere kosten meer werk kunnen doen. Als je vervolgens kijkt naar de recente sprongen in robotica en kunstmatige intelligentie: die gaan veel sneller dan de meeste mensen denken. Ik ben ervan overtuigd dat we een interessante nieuwe tijd tegemoet gaan.”
Hoe lang duurt het voordat robots en kunstmatige intelligentie op grote schaal doordringen tot ons dagelijks leven?
„Het is natuurlijk heel lastig om te voorspellen wanneer dat de overhand krijgt. Stel dat ik nog 50 jaar leef. Ik geloof echt dat ik zal meemaken dat we in een sciencefictioneconomie leven. Een geavanceerde, welvarende, productieve, overvloedige maatschappij die veel minder menselijke arbeid nodig heeft dan nu. We hebben nu nog tijd om te bedenken hoe we onze maatschappij dan willen inrichten.”
Wat kunnen mensen doen om toegevoegde waarde te houden ten opzichte van robots?
„Je moet je richten op vaardigheden waarbij je iets toevoegt aan wat machines en computers kunnen doen, vaardigheden die typisch menselijk zijn. Zorgen dat je vasthoudend bent, consciëntieus, een originele denker, een goede onderhandelaar. Dat je goed in een team werkt, mensen weet te overtuigen, goede ideeën krijgt uit de mensen met wie je werkt. Die vaardigheden zijn de komende jaren denk ik nog belangrijker dan de meer voor de hand liggende: met digitale data kunnen omgaan en computers kunnen programmeren.
Dat is niet heel anders dan wat nu belangrijk is, toch?
„Klopt, maar helaas leren we onze kinderen iets heel anders op scholen. Routinematig instructies opvolgen, basale dingen als lezen, schrijven, rekenen. Computers doen al die dingen nu al beter dan mensen. Het is de vraag of er over een tijd nog zoveel boekhouders nodig zijn als nu. Maar een goede coach of een empathische therapeut zullen we ook in de toekomst nog steeds nodig hebben.
„In veel landen gaat het de laatste decennia over minder fysieke arbeid, en meer kenniswerk. Een grote vergissing. Robots lopen nog heel ver op ons achter wat betreft een huis bouwen, haren knippen of een machine repareren. Fysiek voortbewegen door de wereld is iets wat wij goed kunnen, en robots voorlopig nog niet. Een verpleegster die bij je thuis komt; die moet trappen op en af, door gangen lopen en de weg vinden. Dat doen mensen probleemloos. Robots nog lang niet.”